کلمه پرفیوم (parfum) از کلمه لاتین “per fumum” گرفته شده است که به معنای “از میان دود” است. در دوران باستان، یونانی‌ها اسانس‌های معطر را می‌سوزانند تا از طریق دود، عطر به دست آورند. امروزه ویژگی‌های عطرها در 7 خانواده بویایی و گاهی زیر خانواده‌ها طبقه بندی می شود. خانواده بویایی مرکبات ( به انگلیسی Citrus و به فرانسه hespéride) یکی از این ۷ خانواده است. واژه hespéride (مرکبات) از اساطیر یونان آمده است. هسپریدها فرشتگانی بودند که مسئول مراقبت از باغ‌های خدایان یونانی بودند. البته در این باغ‌ها فقط یک میوه داشتند، سیب طلایی با همان پرتقال. بنابراین مرکبات در زبان لاتین به اسم فرشتگان هسپرید مشهور شدند. استفاده از این فرشتگان زمینی در عطرسازی واقعا از حُسن انتخاب بوده.
خانواده بویایی مرکبات ، خانواده‌ای با نت‌های فراوان
خانواده مرکبات با نت‌های فرار شناسایی می‌شود. این خانواده شامل مجموعه‌ای از اسانس‌های روغنی است که از پوست مرکبات مانند ترنج، لیمو، گریپ فروت، پرتقال و ماندارین به دست می‌آیند. اولین بار در سال 1806 میلادی از مرکبات برای ساخت ادکلن «راجر و گله» مورد استفاده قرار گرفت. بنابراین، خانواده بویایی مرکبات، قدیمی‌ترین خانواده بویایی است. مرکبات، که اغلب به عنوان “نت اولیه” عطر استفاده می شوند، همواره موفق بوده و با گذشت زمان از مد نمی‌افتند. عطرهای خانواده مرکبات تازه، سبک و تند هستند. نت‌های فرار مرکبات، در ابتدا و به سرعت تصوری از عطر ایجاد می‌کنند، اما ماندگاری آنها بسیار کم است. به همین دلیل، مرکبات حتما باید با سایر خانواده‌های بویایی دیگر استفاده شود. در حال حاضر، ترکیب‌های زیادی از خانواده بویایی مرکبات و دیگر خانواده‌ها وجود دارند که هر کدام جذابیت خاص خود را دارند.
ترکیب‌های خانواده بویایی مرکبات
در عطرسازی، ترکیب‌های درخشان و بی‌نظیری با خانواده مرکبات استفاده می‌شود. خانواده مرکبات، از جمله خانواده‌های بویایی است که با نت‌های معطری مانند اسطوخودوس، مرزنجوش، نعناع، رزماری و آویشن ترکیب می‌شود. این عطرها بیشتر برای زنان مناسب هستند و شخصیت سرزنده، سرحال و شاداب را به تصویر می‌کشند. عطرهای مرکباتی-چوبی نیز وجود دارند که همانطوری‌که از اسمش بر می‌آید از ترکیب نت‌های چوبی مانند چوب صندل، نعناع هندی، بلوط و نت‌های پودری مانند میموزا و زنبق با خانواده مرکبات تهیه می‌شود.
این خانواده بویایی برای مردان هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته اغلب، مرکبات با ادویه‌هایی مانند دارچین، میخک، فلفل، زنجبیل و جوز هندی برای تهیه عطر مردانه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این ترکیب‌بندی باعث می‌شود تا عطرهای قدرتمندی که برای مردان بیشتر مناسب هستند، بدست آیند.
در عطرسازی مرکبات، اولین خانواده بویایی بوده و هنوز هم بسیار موفق و محبوب است. عطرهای مرکباتی، عموماً تازه، سبک و میوه‌ای هستند. به دلیل ماندگاری کم میوه های مرکبات، از آنها به عنوان نت اولیه در ترکیب با رایحه های دیگر استفاده می شود. خانواده مرکبات شامل عطرهای گلی، شیپر، چوبی، معطر و تند است که هیچگاه از مد نمی افتند. عطرهای مرکبات، برای هر دو جنسیت، عطرهای بسیار خوبی را به وجود آورده اند. باید گفت که خانواده مرکبات همچنان و تا آینده‌ای دور محبوب‌ترین خانواده بویایی خواهد بود و به این زودی‌ها از مد نیافتد.